نشاکاری چیست و عوامل موثر بر نشاء برنج سفره
نشاکاری چیست و عوامل موثر بر نشاء برنج سفره
سلام به همه کاربران برنج سفره در این مطلب نحوه و شرایط آماده سازی خزانه برنج اصول اولیه تهیه خزانه برنج ایرانی را معرفی کردیم حال به بررسی نحوه نشاء برنج می پردازیم
نشاکاری
عمل انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی برای انجام عمل کاشت را نشاکاری مینامند. در استان گیلان عملیات نشاءکاری از اوایل تا اواسط اردیبهشتماه شروع میشود. در این موقع نشاءها به اندازه طبیعی خود یعنی ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر رسیده و دارای ۴ تا ۵ برگ هستند. برای انجام نشاءکاری، باید نشاءها از خزانه کنده شده و به زمین اصلی منتقل شوند قبل از کندن نشاءها خزانه باید کاملاً آبیاری شود تا عمل کندن نشاءها به آسانی صورت گرفته و به ریشهها آسیبی وارد نگردد. عملیات کندن نشاءها بطریق سنتی بوده و بوسیله دست انجام میگیرد. کاشت نشاءها در زمین اصلی در استان گیلان توسط زنان و در استان مازندران توسط مردان ماهر شالیکار انجام میگیرد. نشاءها بدقت و آرامی از داخل خزانه کنده میشوند و علفهای هرز آن جدا میگردند. از مهمترین علفهای هرزی که در این مرحله در خزانه زیاد دیده میشود علف هرز مهم شالیزار به نام سوروف است. که در مراحل اولیه رشد خود بسیار شبیه نشاءهای برنج بوده و تنها کشاورزان با تجربه میتوانند آنرا از برنج تشخیص داده و از نشاء جدا نمایند.
چرا نشاکاری؟
رشد گیاهان در زمان نشاکاری کاهش می یابد و حدود ۲ تا ۴ روز طول می کشد تا ریشه های جدید تشکیل شوند
کنترل علفهای هرز در بین ردیفهای نشاکاری شده ساده تر است.
در کشت مستقیم برنج، موشها ، پرندگان ممکن است پس از بذر پاشی از بذر برنج تغذیه کنند.
انتخاب نشاء خوب
نشاهای خوب رشد یکنواختی دارند رشد نامنظم نشاها ممکن است ناشی از غیر یکنواختی در موارد زیر باشد
پخش بذر در بستر بذر
جوانه زینی بذز
آماده کردن بستر بذر
آبیاری
قابلیت استفاده از مواد غذایی خاک
نشاکاری
چرا چند نشاء در هر کپه؟
چند نشاء کاشته می شود به این دلیل که اگر یک نشاء از بین برود نشاء باقی مانده میتواند به اندازه کافی پنجه تولید کند ولی اگر یک نشاء کاشته شود باین نشاء از بین برود به کاشت مجدد نیاز است . در هر محل یا نقطه از کاشت بسته به رقم، واریته و همچنین ضعیف یا قوی بودن نشاء ۲ تا ۵ و گاهی اوقات تا ۷ عدد نشاء را اقرار میدهند
اگر نشایی از بین نرود تفاوتی از نظر عملکرد دانه بین وجود ۱ تا ۲ نشاء در هر کپه وجود ندارد
عمق مناسب کاشت نشاء برنج
عمق نشاکارى باید نسبتاً کم باشد عمق مناسب کاشت نشاء برنج ۳ الی ۴ سانتی متری سطح شالیزار می باشد. پنجه ها به طور معمول ۵ تا ۱۰ روز پس از نشاکاری شروع به رشد می کنند. زیرا نشاءکارى عمیق مانع گسترش طبیعى ریشه مىشود بهاین معنى که چون ریشه جدید از گرههاى فوقانى ریزوم ظاهر مىشود اگر نشاءکارى عمیق باشد ریشهزائى و رشد طبیعى گیاه بهتأخیر مىافتد با کاشت عمقی نشاء برنج پنجه زنی را به تاخیر می اندازد
برگها قبل از نشاکارى بریده نشود
برگهای بلند و افتاده نشاهای بلند روی آب گل آلود شالیزار قرار میگرید این امر احتمال سرایت بیماریهای برگی را افزایش می دهد. بریدن برگها از این موضوع جلوگیری میکند. اما زخمهای حاصل ار بریدن برگها، به باکتریها اجازه نفوذ به برگها را میدهد بنابراین از بریدن برگها اجتناب کنید و نشاهای سالم را نشاکاری کنید
فاصله کاشت نشاء برنج
فاصله نشاءهاى برنج در زمین اصلى روى خطوط ۱۰ تا ۲۵ سانتىمتر است؛ نشاءها بهصورت کپهاى (چندین نشا در یک سوراخ) کاشته مىشوند. کاشت نشاءها بسته به رقم و واریته برنج متفاوت میباشد بعنوان مثال در ارقام پر محصول برنج شیرودی ، که تولید پنجههای زیادی مینماید فاصله کاشت باید بیشتر در نظر گرفته شود. فاصله کاشت تابع حاصلخیزى مزرعه است؛ در اراضى سبک و کمقوت، نشاءها را معمولاً با فاصله کمتر و در اراضى پُرقوت و حاصلخیز، که امکان پنجهزائى زیاد است، با فاصله بیشتر از هم مىکارند.
- در اثر کم شدن فاصله کاشت، تعداد پنجه در متر مربع افزایش می یابد
- در اثر کم شدن فاصله بوته های بلند و ضعیف به وجود می آیند که به آسانی ورس می کنند
- فاصله کاشت مناسب به کنترل علفهای هرز کمک میکند
- فاصله کاشت مناسب به ظرفیت پنجه زنی رقم و حاصلخیزی خاک بستگی دارد
میزان بذر برنج
مقدار بذر با توجه بهروش بذرکاری، شرایط خاک و مدیریتهاى زراعى متفاوت و بین ۸۵ تا ۱۷۵ کیلوگرم در هکتار متغیر است. مقدار بذر در روشهاى بذرکارى هوائى معمولاً بیشتر است. با مصرف بذر کمتر مىتوان درصد پروتئین برنج را افزایش داد ولى عملکرد کاهش مىیابد. میزان بذر زیاد در اراضى حاصلخیز اگر با مصرف مقادیر زیادى کود همراه باشد احتمال خوابیدگى محصول را بالا مىبرد و میزان عملکرد را کاهش مىدهد. با انتخاب واریتههاى پاکوتاه، مقاوم بهخوابیدگی، پرمحصول، و کودپذیر مىتوان این مشکل را حل کرد.
منابع غذایی جهت رشد
در ابتدا نشاء با استفاده از مواد غذایی موجود در اندوسپرم رشد میکند وقتی که نشاء بزرگتر شد، رشد آن تا حد زیادی به محیط خود، جهت تامین مواد غذایی وابسته می شود
بعد از به وجود آمده ۴ برگ نشاء در اثر مواد غذایی جذب شده از طریق ریشه و مواد غذایی تولید در برگها رشد میکند
اندوسپرم در نشایی که به روش داپوگ تولید شده است، مواد غذایی خیلی کم در زمان نشاکاری دارد. در نتیجه این نشاء زودتر شروع به تولید مواد غذایی مورد نیاز خود می کند.
عمق آب
غرق آب کردن زیاد باعث افزایش ارتفاع نشاها و کم شدن رشد ریشه آنها می شود زیرا هوای موجود در خاک کم می شود این نشاهای بلند زمانی که نشاکاری شوند، به آسانی صدمه می بینند.
ریاد بود مقدار آب قابل استفاده برای گیاه در خزانه آبی باعث یکنواختی رشد ساقه می شود
توزیع نامنظم آب در یک خزانه دیم باعث غیر یکنواختی رشد می شود بنابراین رشد ریشه معمولا بسیار خوب می باشد. کافی نبودن آب باعث کند شدن رشد نشاء می شود
منبع: کتاب کاشت، داشت، برداشت برنج – اصول اولیه کاشت برنج
دیدگاهها 0